چگونه سرعت لپ‌تاپ قدیمی خود را با ارتقای سخت افزار، افزایش دهیم؟
بهترین راه برای افزایش سرعت لپ‌تاپ خرید یک لپ‌تاپ جدید است... ولی گاهی با هزینه‌های کمتری می‌توان این امر را انجام داد. حتما قبل از اقدام به عیب‌یابی سخت‌افزاری، مشکل کندی لپ‌تاپ را از لحاظ نرم‌افزاری بررسی کنید. حذف برنامه‌های بلااستفاده، پاک کردن کش‌ها و فایل‌های موقت، و بهینه‌سازی سیستم‌عامل می‌توانند تاثیر قابل توجهی داشته باشند. اما اگر لپ‌تاپ شما قدیمی است، با تعویض یک یا چند قطعه می‌توانید سرعت و کارایی آن را چندین برابر افزایش دهید. در این مقاله، راهکارهای بهینه برای ارتقای سخت‌افزاری لپ‌تاپ مرور شده‌اند.
تعویض هارد
ابتدا باید بررسی کنید که هارد شما از لحاظ سلامت در چه وضعیتی است. برای بررسی سلامت هارد می‌توانید از نرم‌افزار Hard Disk Sentinel استفاده کنید. اگر سلامت هارد شما 100 درصد باشد، جایی برای نگرانی نیست؛ اما اگر این مقدار بین 90 تا 99 درصد باشد، احتمالاً باید در آینده نزدیک به فکر تعویض آن باشید. اگر سلامت هارد پایین‌تر از 90 درصد است و تعداد Bad Sectorهای آن از 1000 عبور کرده است، فوراً از اطلاعات خود بکاپ تهیه کنید و هارد خود را تعویض نمایید.
اگر هارد دیسک شما از نوع ساده (HDD) است، یک گزینه مناسب جهت ارتقا استفاده از SSD است. هاردهای SSD برخلاف HDD از دیسک چرخان برای ذخیره اطلاعات استفاده نمی‌کنند. آنها درست مانند USB یا کارت حافظه از سیستم ذخیره‌سازی دیجیتال استفاده می‌کنند که این روش باعث سرعت بسیار زیاد آنها شده است (تا 5 یا 10 برابر سریع‌تر از HDD). استفاده از SSD نه تنها سرعت بوت‌شدن سیستم را افزایش می‌دهد بلکه باعث اجرای سریع‌تر نرم‌افزارها و بازی‌ها می‌شود.
در صورتی که لپ‌تاپ شما مجهز به درایو نوری CD/DVD ROM است و به آن نیازی ندارید، می‌توانید این قطعه را خارج کرده و به جای آن یک شاسی Caddy نصب کنید تا فضای لازم برای اضافه کردن هارد SSD فراهم شود. این روش به شما اجازه می‌دهد هارد اصلی لپ‌تاپ را حفظ کرده و از یک هارد اضافی برای ذخیره‌سازی یا اجرای نرم‌افزارهای سنگین‌تر استفاده کنید.
نکته مهم: هنگام نصب SSD، باید دوباره ویندوز را بر روی آن نصب کنید. پس حتماً پیش از شروع کار، از اطلاعات مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.
افزایش رم (RAM)
یکی از بهترین روش‌ها برای افزایش سرعت چند‌وظیفه‌ای (Multitasking)، ارتقای رم لپ‌تاپ است. مقدار رم مورد نیاز بسته به نوع استفاده از سیستم متغیر است:
- اگر از ویندوز 10 استفاده می‌کنید، حداقل به 8 گیگابایت رم برای اجرای روان دسکتاپ نیاز دارید.
- برای گیمینگ، اجرای نرم‌افزارهای طراحی گرافیکی یا مهندسی، بهتر است رم خود را تا 16 گیگابایت یا بیشتر افزایش دهید.
نوع رم و محدودیت لپ‌تاپ: قبل از خرید رم، به نکات زیر توجه کنید:
- تعداد Slotهای رم لپ‌تاپ را بررسی کنید. این محدودیت باعث می‌شود تنها بتوانید مقدار مشخصی رم نصب کنید.
- نوع رم سازگار با لپ‌تاپ خود را بشناسید (DDR2، DDR3 یا DDR4). انتخاب رم مناسب باعث بهبود عملکرد سیستم می‌شود.
بهبود سیستم خنک‌کننده (Cooling)
دمای لپ‌تاپ مستقیماً با سرعت آن ارتباط دارد. هنگامی که پردازنده دمایی نزدیک به 90 درجه سانتی‌گراد دارد، عملکرد آن به شدت کاهش می‌یابد. اگر لپ‌تاپ شما داغ می‌شود، احتمالاً مشکلی در سیستم خنک‌کننده وجود دارد.
از تمیزی هواکش فن‌های لپ‌تاپ مطمئن شوید. به آرامی پره‌های فن را با دستمال تمیز کنید. اگر دمنده (Blower) در دسترس دارید، می‌توانید از آن کمک بگیرید.
کولینگ پد: یک گزینه دیگر استفاده از کولینگ پد است. این وسیله هوا را به لپ‌تاپ هدایت می‌کند و مانع از افزایش بیش از حد دما می‌شود. اگر از میزهای مناسب لپ‌تاپ استفاده می‌کنید، کولینگ پد شاید ضروری نباشد، اما در صورت افزایش غیرعادی دما، استفاده از آن یک انتخاب هوشمندانه است.
تعویض خمیر سیلیکونی پردازنده (Thermal Paste)
بر روی چیپ پردازنده لپ‌تاپ در زمان ساخت، خمیر سیلیکونی قرار داده شده است. این خمیر نقش مهمی در کاهش گرما و کنترل دمای پردازنده دارد.
اگر از زمان خرید لپ‌تاپ مدت زیادی می‌گذرد و دمای پردازنده بالاست، ممکن است خمیر سیلیکونی خشک شده باشد. در این حالت:
- خمیر موجود را با یک دستمال نرم به آرامی پاک کنید.
- خمیر جدیدی به میزان یک نخود بر روی چیپ پردازنده اعمال کنید.
حفظ میزان کم و استاندارد خمیر، حرارت را به درستی کاهش داده و عملکرد سیستم را بهبود می‌دهد.
نکات پایانی
- تعویض هارد HDD با SSD: افزایش سرعت بوت و اجرای برنامه‌ها.
- افزایش رم: امکان اجرای همزمان چندین برنامه سنگین.
- تمیز کردن فن‌ها و استفاده از کولینگ پد: کاهش دما و جلوگیری از افت عملکرد.
- تعویض خمیر سیلیکونی CPU: کنترل دمای پردازنده و حفظ سرعت پردازش.
- استفاده از Caddy: افزودن هارد SSD اضافی برای ذخیره‌سازی سریع‌تر.